Ihe oyiyi ọla mara mma ma mara mma nke e gwupụtara na nso nso a site na saịtị Sanxingdui dị na Guanghan, mpaghara Sichuan, nwere ike na-enye nkọwa doro anya maka ịmegharị ememe okpukpe dị omimi nke gbara gburugburu ebe ihe ochie a ma ama dị afọ 3,000, ndị ọkachamara sayensị kwuru.

Odi mmadu nwere aru dika agwo na arịa emume amara dika azunn'isi ya, a kpọpụtara ya site na No 8 "olulu ịchụàjà" nke Sanxingdui. Ndị ọkà mmụta ihe ochie na-arụ ọrụ na saịtị ahụ kwadoro na Tọzdee na ihe ọzọ a chọtara ọtụtụ iri afọ gara aga bụ akụkụ mebiri emebi nke ihe a gwupụtara ọhụrụ.

N'afọ 1986, a hụrụ otu akụkụ nke ihe oyiyi a, otu nwoke na-akpụgharị ahụ ya na ụkwụ nnụnụ abụọ, n'ime olulu No 2 dị kilomita ole na ole. Akụkụ nke atọ nke ihe oyiyi ahụ, otu ụzọ aka na-ejide arịa a maara dị ka alei, a chọtakwara n'oge na-adịbeghị anya n'ime olulu No 8.

Mgbe e kewasịrị ya maka puku afọ 3, e mechara jikọta akụkụ ahụ na ụlọ nyocha nchekwa iji mepụta ahụ dum, nke nwere ọdịdị yiri acrobat.

Achọpụtara olulu abụọ jupụtara n'ihe ọla kọpa nwere ọdịdị dị egwu, nke ndị ọkà mmụta ihe ochie chere na e jiworo mee ememe ịchụàjà, na mberede na Sanxingdui na 1986, na-eme ka ọ bụrụ otu n'ime ihe ndị mgbe ochie chọtara na China na narị afọ nke 20.

Achọtara olulu isii ọzọ na Sanxingdui na 2019. Achọpụtara ihe karịrị 13,000 relics, gụnyere 3,000 artifacts na nhazi zuru oke, n'ime ihe gwupụtara nke malitere na 2020.

Ụfọdụ ndị ọkà mmụta na-eche na a kpachaara anya kụrisịa ihe ndị ahụ tupu ndị Shu oge ochie, bụ́ ndị na-achị ógbè ahụ mgbe ahụ, werekwa ha n'àjà n'okpuru ala. Ijikọta otu ihe ndị ahụ enwetara site na olulu dị iche iche na-eme ka nkwenye ahụ kwenye na echiche ahụ, ndị ọkà mmụta sayensị kwuru.

“E kewara akụkụ ndị ahụ tupu e liri ha n’olulu,” ka Ran Honglin, bụ́ ọkà mmụta ihe ochie bụ́ isi na-arụ ọrụ na saịtị Sanxingdui, kọwara. "Ha gosikwara na a gwuru olulu abụọ ahụ n'otu oge. Nchọpụta ahụ bara uru nke ukwuu n'ihi na o nyeere anyị aka ịmata mmekọrịta nke olulu na ọnọdụ mmekọrịta ọha na eze mgbe ahụ. "

Ran, sitere na Sichuan Provincial Cultural Relics and Archaeology Research Institute, kwuru na ọtụtụ akụkụ ndị gbajiri agbaji nwekwara ike ịbụ “ihe mgbagwoju anya” na-echere ka ndị sayensị jikọtara ọnụ.

"Ọtụtụ ihe ndị ọzọ nwere ike ịbụ nke otu ahụ," ka o kwuru. "Anyị nwere ọtụtụ ihe ịtụnanya anyị ga-atụ anya ya."

A na-eche na ihe oyiyi dị na Sanxingdui na-egosipụta ndị mmadụ na klaasị mmekọrịta ọha na eze abụọ, dị iche na ibe ha site na ntutu isi ha. Ebe ọ bụ na arịa ahụ a chọtara ọhụrụ nke nwere ahụ́ agwọ nwere ụdị edozi isi nke atọ, ọ ga-abụ na ọ na-egosi ìgwè ndị ọzọ nwere ọnọdụ pụrụ iche, ndị nchọpụta ahụ kwuru.

Azụ ahịa ọla n'ụdị ndị a na-amabughị na ọdịdị mara mma nọgidere na-ahụ n'olulu ndị a na-aga n'ihu na-egwupụta ihe, nke a na-atụ anya na ọ ga-adịgide ruo mmalite afọ na-abịa, na-enwekwu oge maka nchekwa na ọmụmụ ihe, Ran kwuru.

Wang Wei, onye isi na onye nyocha na Chinese Academy of Social Sciences 'Academic Division of History, kwuru na ọmụmụ Sanxingdui ka nọ na mmalite. "Nzọụkwụ na-esote bụ ịchọ mkpọmkpọ ebe nke nnukwu ụlọ, nke nwere ike igosi ụlọ arụsị," ka o kwuru.

Ntọala ihe owuwu, nke na-ekpuchi mita 80, ka a chọtara n'oge na-adịbeghị anya n'akụkụ "olulu àjà" ma ọ dị n'oge iji chọpụta ma ghọta ihe eji eme ha ma ọ bụ ọdịdị ha. Wang kwuru, "Nchọpụta nwere ike ịchọta ụlọ arụrụala dị elu n'ọdịniihu ga-amụbakwa ihe ngosi dị oke mkpa."