Okwu mmalite
Ihe ọkpụkpụ ọla dịla kemgbe ọtụtụ narị afọ, ha na-agakwa n'ihu na-abụ ụfọdụ n'ime ọrụ nka kacha adọrọ mmasị ma dị egwu n'ụwa. Site na ihe oyiyi ndị dị elu nke Ijipt oge ochie ruo na ihe oyiyi ndị siri ike nke Gris oge ochie, ihe ọkpụkpụ ọla nwere cachepụtara echiche mmadụ maka puku afọ.
Mana kedu ihe gbasara ọla kọpa nke na-eme ka ọ bụrụ usoro zuru oke maka sculpture? Gịnị mere ihe akpụrụ akpụ ọla ji eguzosi ike n’ihe, ebe ihe ndị ọzọ adawo n’akụkụ ụzọ?
(Lelee: Ọkpụkpụ Ọkpụkpọ)
N'isiokwu a, anyị ga-elebakwu anya n'akụkọ ihe mere eme nke ọkpụrụkpụ ọla, wee chọpụta ihe kpatara ya ji bụrụ ihe na-ewu ewu maka ndị na-ese ihe n'oge niile. Anyị ga-elebakwa anya n’ụfọdụ ihe ọkpụkpụ ọla kacha ewu ewu n’ụwa, wee kparịta ebe ị ga-ahụ ha taa.
Ya mere, ma ị bụ onye na-ahụ maka nka oge ochie ma ọ bụ na ị na-achọsi ike maka akụkọ ihe mere eme nke ọla kọpa, gụọ maka nlele na-adọrọ mmasị na ụdị nka a na-adịghị agafe agafe.
nd ọ bụrụ na ị na-achọihe ọkpụkpụ ọla maka ire ereMaka onwe gị, anyị ga-enyekwa ụfọdụ ndụmọdụ maka ebe ị ga-achọta azụmahịa kacha mma.
Yabụ kedu ihe ị na-eche? Ka anyị malite!
GREE Ochie
Ọkpụkpụ ọla bụ otu n'ime ụdị nka kacha mkpa na Gris oge ochie. Bronze bụ ihe dị oké ọnụ ahịa dị oké ọnụ ahịa, a na-ejikwa ya mepụta ụdị ihe oyiyi dị iche iche, site na obere ihe oyiyi ruo na nnukwu ihe oyiyi. Ndị na-akpụ ọla nchara Gris bụ ndị ọkà n'ọrụ ha ma mepụta usoro dị mgbagwoju anya na ọkaibe maka ịwụ ọla.
Ọkpụkpụ ọla nchara ndị Gris nke mbụ amara laa azụ na oge Geometric (c. 900-700 TOA). Ihe ọkpụkpụ mbụ ndị a na-adịkarị obere ma dị mfe, mana ha gosipụtara oke nka na nka dị egwu. Ka ọ na-erule oge Archaic (ihe dị ka 700-480 TOA), ihe ọkpụkpụ ọla nke Gris eruola ọkwa ọhụrụ nke ọkaibe.Nnukwu ihe oyiyi ọla kọpabụ ihe a na-ahụkarị, ndị na-akpụ ihe na-enwekwa ike ijide ọtụtụ mmetụta uche na okwu mmadụ.
Ụfọdụ n'ime ihe ọkpụkpụ ọla ndị Gris a ma ama gụnyere:
- ỌZỌ RIACE (C. 460 TOA)
- ỌLA ỌLA (C. 460 TOA)
Usoro nkedo nke ndị Gris na-ejikarị eme ihe bụ usoro nkedo ihe na-efu efu. Usoro a gụnyere ịmepụta ụdị ihe ọkpụkpụ nke ihe ọkpụkpụ ahụ, bụ nke a na-etinye na ụrọ. Ụrọ ahụ na-ekpo ọkụ, nke na-agbaze wax ma hapụ oghere oghere n'ụdị ihe ọkpụkpụ ahụ. A na-awụsa ọla a wụrụ awụ n'ime oghere ahụ, wepụrụ ụrọ ahụ iji gosi ihe ọkpụkpụ a rụchara.
Ihe ọkpụkpụ ndị Gris na-enwekarị ihe atụ. Dịka ọmụmaatụ, Doryphoros bụ ihe nnọchianya nke ụdị nwoke dị mma, na Mmeri Winged nke Samotrace bụ akara nke mmeri. Griknnukwu ọkpụkpụ ọlaa na-ejikarị echeta ihe omume ma ọ bụ ndị mmadụ dị mkpa.
EGYPT oge ochie
Ihe ọkpụkpụ ọla bụ akụkụ nke omenala ndị Ijipt ruo ọtụtụ narị afọ, malite na Oge mmalite Dynastic (c. 3100-2686 TOA). A na-ejikarị ihe oyiyi ndị a eme ihe maka okpukpe ma ọ bụ ememe olili ozu, a na-emekarịkwa ha iji gosi ndị dị mkpa sitere n'akụkọ ihe mere eme ma ọ bụ akụkọ ifo ndị Ijipt.
Ụfọdụ n'ime ihe ọkpụkpụ ọla ndị Ijipt ama ama gụnyere
- Ọgụgụ ọla kọpa nke HORUS FALCON
- Ọgụgụ Bronze nke ISIS na HORUS
E ji usoro nkedo ihe furu efu mee ihe ọkpụkpụ ọla n’Ijipt. Usoro a na-agụnye ịmepụta ihe nlereanya nke ọkpụkpụ ahụ site na wax, wee tinye ihe nlereanya ahụ na ụrọ. A na-ekpo ọkụ ụrọ na-akpụ akpụ, nke na-agbaze wax ma hapụ oghere. A na-awụsa ọla nchara a wụrụ awụ n'ime oghere ahụ, a na-agbajikwa ebu ahụ iji kpughee ihe ọkpụkpụ a rụchara.
A na-ejikarị akara dị iche iche chọọ ihe ọkpụkpụ ọla kọpa mma, gụnyere ankh (akara nke ndụ), bụ (akara nke ike), na djed (akara nke nkwụsi ike). A kwenyere na akara ndị a nwere ikike anwansi, a na-ejikarị ha echebe ihe ọkpụkpụ na ndị nwere ya.
Ihe oyiyi ọla kọpa na-anọgide na-ewu ewu taa, a pụkwara ịhụ ha na ụlọ ngosi ihe mgbe ochie na mkpokọta nzuzo n'ụwa nile. Ha bụ ihe akaebe nke nkà na nka nke ndị na-ese ihe n'Ijipt oge ochie, ha na-aga n'ihu na-akpali ndị na-ese ihe na ndị nchịkọta taa.
China oge ochie
Ọkpụkpụ ọla nwere ogologo na ọgaranya akụkọ ihe mere eme na China, malite na usoro ndị eze Shang (1600-1046 TOA). Bronze bụ ihe dị oké ọnụ ahịa na China, a na-ejikwa ya emepụta ihe dị iche iche, gụnyere ụgbọ mmiri, ngwá agha, na ihe ọkpụkpụ.
Ụfọdụ n'ime ihe ọkpụkpụ ọla ndị China ama ama gụnyere:
- DING
Ding bụ ụdị arịa atọ e ji eme emume. A na-ejikarị atụmatụ dị iche iche chọọ Dings mma, gụnyere ebumnuche zoomorphic, ụkpụrụ geometric, na ihe odide.
(Ụlọ ahịa ahịa nke Sotheby)
- ZUN
Zun bụ ụdị arịa mmanya e ji eme emume. A na-ejikarị ihe oyiyi anụmanụ chọọ zun mma, a na-ejikwa ha eme ihe mgbe ụfọdụ dị ka arịa ebe a na-eri nri.
(akpa mmanya (zun) | Ụlọ ihe ngosi nka nke obodo ukwu)
- BI
Bi bụ ụdị diski eji eme emume. A na-ejikarị ihe osise na-adịghị mma chọọ Bis mma, a na-ejikwa ya mgbe ụfọdụ ka enyo.
(Etsy)
A na-eji usoro dị iche iche kpụọ ihe ọkpụkpụ ọla kọpa, gụnyere usoro wax furu efu. Usoro nke furu efu bụ usoro mgbagwoju anya nke na-agụnye ịmepụta ụdị ihe ọkpụkpụ nke ọkpụkpụ ahụ, na-ekpuchi ihe nlereanya na ụrọ, wee gbazee wax na ụrọ. A na-awụsa ọla kọpa ahụ a wụrụ awụ n'ime ụrọ ahụ, a na-ekpughekwa ihe ọkpụkpụ ahụ ozugbo a gbajiri ebu ahụ.
A na-ejikarị ihe atụ chọọ ihe ọkpụkpụ ọla kọpa chọọ ya mma. Dịka ọmụmaatụ, dragọn ahụ bụ ihe nnọchianya nke ike na ike, na phoenix bụ ihe nnọchianya nke ogologo ndụ na ịlọ ụwa. A na-ejikarị akara ndị a ebugharị ozi okpukpe ma ọ bụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
Ihe oyiyi ọla kọpa na-anọgide na-ewu ewu taa, a pụkwara ịhụ ha na ụlọ ngosi ihe mgbe ochie na mkpokọta nzuzo n'ụwa nile. Ha bụ ihe akaebe maka nka nka na nkà na ụzụ nke ndị omenkà oge ochie nke China, ha na-aga n'ihu na-akpali ndị na-ese ihe na ndị na-anakọta ihe taa.
India oge ochie
Ihe ọkpụkpụ ọla bụ akụkụ nke nka India ruo ọtụtụ narị afọ, malite na mmepeanya Indus Valley (3300-1300 TOA). Bronze ndị mbụ a na-adịkarị obere ma dị nro, ha na-egosipụtakarị anụmanụ ma ọ bụ ọdịdị mmadụ n'ụdị okike.
Dị ka omenala ndị India si malite, otú ahụ ka ụdị ihe ọkpụkpụ ọla mere si malite. N'oge Alaeze Ukwu Gupta (320-550 OA), ihe ọkpụkpụ ọla na-ebuwanye ibu ma dị mgbagwoju anya, ha na-egosipụtakwa ndị okpukpe ma ọ bụ ihe nkiri sitere na akụkọ ifo.
Ụfọdụ ihe ọkpụkpụ si India gụnyere:
- Nwa agbọghọ MOHENDARO na-agba egwu
- ỌZỌ NATARAJA
- Jehova KRISHNA na-agba egwu na agwọ KALIYA
Ajụjụ a na-ajụkarị
- Kedu mmepe mmepe oge ochie rụpụtara ọkpụrụkpụ ọla kọpa kacha ewu ewu?
Ọtụtụ mmepeanya oge ochie hapụrụ ihe nketa na-adịgide adịgide na ihe ọkpụkpụ ọla ha a ma ama. Na Gris oge ochie, ndị na-ese ihe dị ka Myron na Praxiteles kere ihe osise mara mma, gụnyere "Discobolus" na "Poseidon of Artemision.
Ihe nkedo ọla ruru na China oge ochie n'oge Shang na Zhou Dynasties, nwere arịa ndị gbagwojuru anya dị ka "ding" na ihe a ma ama "Ememme Wine Container with Zoomorphic Motifs." Ọ bụ ezie na a ma ama Ijipt maka ihe ọkpụkpụ nkume, o mekwara ihe osise ọla kọpa n'oge Alaeze Ọhụrụ na Oge Ikpeazụ, nke nwere ihe oyiyi na-anọchi anya chi na ndị Fero, dị ka ihe oyiyi ọla nke Bastet.
Ọchịchị Chola nke India oge ochie rụrụ ihe oyiyi ọla kọpa nke na-egosipụta chi dị ka Shiva na Vishnu, mara maka nkọwa ha mara mma na ihe dị egwu. Mmepe ndị ọzọ, dị ka ndị Etruscan, ndị Mayan, na ndị Sitia, nyekwara aka n’ihe nketa dị iche iche na nke bara ụba nke ihe ọkpụkpụ oge ochie.
- Kedu ihe eji eme ihe na mgbakwunye na-agbaze ọla iji mepụta ihe oyiyi ndị a?
Gris oge ochie: Ndị na-akpụ ihe Gris na-ejikarị ihe ndị ọzọ dị ka marble, ọdụ́, na akwụkwọ ọla edo mee ka ihe ọkpụkpụ ọla ha na-adọrọ mmasị dịkwuo mma.
China oge ochie: Mgbe ụfọdụ, a na-eji ihe ịchọ mma e ji jed, nkume dị oké ọnụ ahịa, ma ọ bụ enamel e sere chọọ ihe ọkpụkpụ ọla ndị China mma.
Egypt oge ochie: Ndị Ijipt jikọtara ọla na ihe ndị ọzọ dị ka osisi, faience (ụdị seramiiki glazed), na ọla ndị dị oké ọnụ ahịa dị ka ọla edo na ọlaọcha iji mepụta ihe ọkpụkpụ dị mgbagwoju anya ma chọọ mma.
India oge ochie: Mgbe ụfọdụ, a na-eji nkume dị oké ọnụ ahịa chọọ ihe ọkpụkpụ ọla ndị India chọọ ya mma, dị ka rubies ma ọ bụ emerald, a na-ejikwa ọla edo ma ọ bụ ọlaọcha chọọ ya mma.
Ihe mgbakwunye ndị a gbakwụnyere omimi, akara ngosi, na uru nka n'ihe ọkpụkpụ ọla nke mmepeanya oge ochie ndị a.
- KEDU KEDU KA NDỊ ỌMỌDỤ NKE ỌMỤRỤ NKE OGE E SI CHEBE MA CHỌPỤTA Ọkpụrụkpụ Ọlaeze Ochie?
Ndị ọkà mmụta ihe ochie na-echekwa ma na-achọpụta ihe ọkpụkpụ oge ochie site n'ebe olili ozu, ebe mmiri dị n'ime mmiri, ihe gwupụtara, nchọpụta ihe ochie, na mgbe ụfọdụ site na mbọ mgbake site na ịkwakọrọ ihe na ịnakọta. Ili ozu n'ili ma ọ bụ saịtị dị nsọ, imikpu n'ime mmiri, ihe mberede ma ọ bụ atụmatụ gwupụtara, nyocha usoro, na omume ndị mmanye iwu na-enye aka na eweghachi ha. Site n'ịrụ ọrụ nkà mmụta ihe ochie nke ọma, usoro ngwupụta ihe ka mma, na ụzọ nchekwa, nchọpụta na ichekwa ihe ọkpụkpụ ọla oge ochie na-enye nghọta bara uru banyere nka na omenala nke mmepeanya oge ochie.
- KEDỊ KA E SI EKEE EGWU ỌLA NKE NKE OGE OGE?
A na-emekarị ihe ọkpụkpụ ọla n'ime mmepeanya oge ochie site n'iji usoro nkedo furu efu. Nke mbụ, e mere ihe atụ nke ihe ọkpụkpụ a chọrọ n'ime ihe ndị ọzọ na-adịghị mma, dị ka ụrọ ma ọ bụ wax. Mgbe ahụ, a na-emepụta ihe ọkpụkpụ gburugburu ihe nlereanya ahụ, na-ahapụ oghere maka ọla a wụrụ awụ. Mgbe ọkpụkpụ ahụ gbasiri ike, ihe nlereanya wax na-agbaze ma gbazee, na-ahapụ oghere. A na-awụsa ọla kọpa a wụrụ awụ n'ime oghere, na-ejuputa ihe ebu. Ozugbo a jụrụ ajụ ma gbasie ike, a na-ewepụ ihe ọkpụkpụ ahụ, a na-emeziwanye ihe ọkpụkpụ ahụ site na nchacha na usoro nkọwa.
Oge nzipu: Sep-01-2023